1 Werking en toepassingen
Wat doet dit medicijn en waarbij wordt het gebruikt?Dasatinib is een kankerremmende stof (cytostaticum). Het is een tyrosinekinaseremmer. Deze medicijnen remmen de groei van cellen.
Artsen schrijven dasatinib voor bij bepaalde vormen van leukemie (kanker van bloedcellen).
Artsen schrijven dasatinib voor bij bepaalde vormen van leukemie (kanker van bloedcellen).
Kanker
Kanker is een verzamelnaam voor meer dan honderd verschillende aandoeningen, waarbij lichaamscellen zich ongeremd vermenigvuldigen. Het gevolg is tumoren (gezwellen) of afwijkingen in bloed en lymfebanen. Het is een ernstige ziekte die fataal kan zijn als men er niets aan doet.
Dankzij nieuw onderzoek is tegenwoordig goede behandeling voor veel soorten kanker mogelijk.
Dasatinib helpt bij de bestrijding van verschillende vormen van leukemie (bloedkanker), namelijk:
In elke cel zit DNA. DNA bevat de erfelijke eigenschappen van ons lichaam, zoals de bloedgroep en de kleur van de ogen. Door het DNA weten cellen wat ze moeten doen, bijvoorbeeld ook hoe snel ze zich moeten delen. Bij een celdeling ontstaan uit één cel twee dochtercellen, met exact hetzelfde DNA als de moedercel. Als het stukje DNA dat de celdeling bestuurt beschadigd raakt, kan de cel zich sneller gaan delen. De dochtercellen van elke cel bevatten dezelfde beschadiging in het DNA. Daardoor gaan ook deze cellen zich ongeremd delen, met kanker tot gevolg.
Bij chronische myeloïde leukemie is het DNA van de chromosomen 9 en 22 beschadigd. Ze gaan daardoor aan elkaar vastzitten. Dit koppel chromosomen wordt het Philadelphia-chromosoom genoemd. Het Philadelphia-chromosoom veroorzaakt de foutieve groei van de beenmergcellen.
Hoe de beschadiging in het DNA ontstaat, is vaak onbekend. Het lijkt soms te komen door chemische stoffen als teer in tabaksrook, of door asbest, alcohol, te veel of te vet voedsel, straling of door een erfelijke aanleg.
Verschijnselen
Kanker is een verraderlijke ziekte. Elke kankersoort veroorzaakt weer andere klachten. In het beginstadium zijn er vaak helemaal geen verschijnselen.
Sommige klachten komen bij vrijwel alle kankersoorten voor, zoals erge vermoeidheid, gebrek aan eetlust en sterke vermagering (bijvoorbeeld meer dan drie kilo per maand).
De behandeling hangt af van het soort leukemie en het stadium van de ziekte.
Dasatinib remt een groei-eiwit (een 'tyrosinekinase') van kankercellen. Hierdoor voorkomt het dat kankercellen groeien en uitzaaien.
Klik voor meer informatie over medicijnen bij kanker.
Kanker is een verzamelnaam voor meer dan honderd verschillende aandoeningen, waarbij lichaamscellen zich ongeremd vermenigvuldigen. Het gevolg is tumoren (gezwellen) of afwijkingen in bloed en lymfebanen. Het is een ernstige ziekte die fataal kan zijn als men er niets aan doet.
Dankzij nieuw onderzoek is tegenwoordig goede behandeling voor veel soorten kanker mogelijk.
Dasatinib helpt bij de bestrijding van verschillende vormen van leukemie (bloedkanker), namelijk:
- Chronische myeloïde leukemie (CML). Ook dit is een kanker in het beenmerg. Hierbij wordt een bepaald type voorlopercellen van het bloed te veel gemaakt.
- Acute lymfatische leukemie (ALL). Hierbij ontstaat er kanker in het beenmerg, waarbij kankercellen zich verspreiden via de lymfebanen en het bloed. Ook is de aanmaak van gezonde witte en rode bloedcellen verstoord.
In elke cel zit DNA. DNA bevat de erfelijke eigenschappen van ons lichaam, zoals de bloedgroep en de kleur van de ogen. Door het DNA weten cellen wat ze moeten doen, bijvoorbeeld ook hoe snel ze zich moeten delen. Bij een celdeling ontstaan uit één cel twee dochtercellen, met exact hetzelfde DNA als de moedercel. Als het stukje DNA dat de celdeling bestuurt beschadigd raakt, kan de cel zich sneller gaan delen. De dochtercellen van elke cel bevatten dezelfde beschadiging in het DNA. Daardoor gaan ook deze cellen zich ongeremd delen, met kanker tot gevolg.
Bij chronische myeloïde leukemie is het DNA van de chromosomen 9 en 22 beschadigd. Ze gaan daardoor aan elkaar vastzitten. Dit koppel chromosomen wordt het Philadelphia-chromosoom genoemd. Het Philadelphia-chromosoom veroorzaakt de foutieve groei van de beenmergcellen.
Hoe de beschadiging in het DNA ontstaat, is vaak onbekend. Het lijkt soms te komen door chemische stoffen als teer in tabaksrook, of door asbest, alcohol, te veel of te vet voedsel, straling of door een erfelijke aanleg.
Verschijnselen
Kanker is een verraderlijke ziekte. Elke kankersoort veroorzaakt weer andere klachten. In het beginstadium zijn er vaak helemaal geen verschijnselen.
Sommige klachten komen bij vrijwel alle kankersoorten voor, zoals erge vermoeidheid, gebrek aan eetlust en sterke vermagering (bijvoorbeeld meer dan drie kilo per maand).
- Bij chronische myeloïde leukemie (CML) is in eerste instantie alleen de milt vergroot. Na verloop van jaren kunnen er ook klachten van extreme moeheid, bloedingen en pijn boven in de buik ontstaan.
- Bij acute lymfatische leukemie (ALL) krijgt u in korte tijd last van extreme moeheid, bloedingen (bloedneuzen, tandvleesbloedingen), gezwollen lymfeklieren en infecties.
De behandeling hangt af van het soort leukemie en het stadium van de ziekte.
- Bij chronische myeloïde leukemie wordt meestal de tyrosinekinaseremmer imatinib gegeven. Dasatinib wordt gebruikt als imatinib niet meer voldoende werkt of niet kan worden gebruikt. Binnen enkele dagen tot weken moet het bloed weer normaal zijn. Daarna moet de behandeling worden voortgezet.
- Bij acute lymfatische leukemie is chemotherapie met cytostatica de meest voorkomende behandelingsmethode. Dasatinib wordt gebruikt als andere medicijnen niet meer voldoende werken of niet kunnen worden gebruikt.
Dasatinib remt een groei-eiwit (een 'tyrosinekinase') van kankercellen. Hierdoor voorkomt het dat kankercellen groeien en uitzaaien.
Klik voor meer informatie over medicijnen bij kanker.
2 Bijwerkingen
Uitleg frequenties:
Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen
Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen
Op welke bijwerkingen moet ik letten?Dit middel heeft een krachtige werking op de celdeling, vooral van kankercellen, maar ook van gezonde lichaamscellen. Hierdoor kunnen bijwerkingen ontstaan, bijvoorbeeld op plaatsen waar de cellen zich van nature snel delen. Dit zijn de slijmvliezen van mond, maag en darmen, de huid, de haren en het bloed.
Door de lijst van bijwerkingen kan het lijken dat het middel erger is dan de kwaal. Maar de bijwerkingen komen lang niet bij iedereen in dezelfde mate voor. Bovendien gaan de bijwerkingen na stoppen met de behandeling geleidelijk over.
De belangrijkste bijwerkingen kunnen zijn vasthouden van vocht, maagdarmklachten, bloedarmoede, bloedingen, infecties, huiduitslag, kortademigheid, hoofdpijn, spier- of gewrichtspijn, koorts, pijnlijke mond, tong of keel, darmklachten, droge mond, tintelingen, gevoel van zwakte, spier- of gewrichtspijn, opvliegers, haaruitval, jeuk, oogklachten, hoest en hartklachten.
Regelmatig
Bespreek ook met uw arts of verpleegkundige als u zich zorgen maakt over bijwerkingen. Ervaart u andere bijwerkingen dan die hierboven staan? Meld dat dan aan uw apotheek, arts of verpleegkundige.
Let op
Dit middel is schadelijk voor het ongeboren kind. Vrouwen mogen niet zwanger worden als ze dit middel gebruiken. Ook mannen die dit middel gebruiken mogen hun partner niet zwanger maken. Zowel mannen als vrouwen moeten daarom tijdens de behandeling een goede anticonceptie gebruiken. Overleg hierover met uw arts.
Door de lijst van bijwerkingen kan het lijken dat het middel erger is dan de kwaal. Maar de bijwerkingen komen lang niet bij iedereen in dezelfde mate voor. Bovendien gaan de bijwerkingen na stoppen met de behandeling geleidelijk over.
De belangrijkste bijwerkingen kunnen zijn vasthouden van vocht, maagdarmklachten, bloedarmoede, bloedingen, infecties, huiduitslag, kortademigheid, hoofdpijn, spier- of gewrichtspijn, koorts, pijnlijke mond, tong of keel, darmklachten, droge mond, tintelingen, gevoel van zwakte, spier- of gewrichtspijn, opvliegers, haaruitval, jeuk, oogklachten, hoest en hartklachten.
Regelmatig
- Vasthouden van vocht. Onder andere in de buik en de longen. Hierdoor kunt u last krijgen van benauwdheid, opgezwollen enkels of zwellingen rond de ogen (bijvoorbeeld wallen). Ook kan uw gewicht toenemen. Bel uw arts als u merkt dat u binnen enkele dagen meerdere kilo's bent aangekomen of als u het benauwd krijgt door ophoping van vocht in de longen.
- Diarree, misselijkheid, buikpijn, zuurbranden, maagpijn
en braken. Deze bijwerkingen ontstaan door ontsteking van de slijmvliezen van slokdarm, maag en darmen. Om maagpijn en brandend maagzuur te bestrijden kan de arts een maagbeschermend middel voorschrijven. Door dit middel tijdens het eten in te nemen, heeft u minder last van uw maag. Bij misselijkheid schrijft de arts een antibraakmiddel voor. Mogelijk helpt het om vaker te eten, maar dan kleine beetjes. Zorg dat u extra drinkt als u diarree heeft en moet overgeven. Zelden ernstige diarree. Zorg dat u extra drinkt als u diarree heeft en moet overgeven. Neem contact op met uw arts als u behalve uw normale ontlastingpatroon viermaal of vaker per dag dunne ontlasting heeft of als u ook 's nachts diarree heeft. Soms is het nodig om uitdroging te voorkomen met geneesmiddelen tegen diarree of een vochtinfuus. Ook als u vaker dan één keer per dag moet braken, moet u de arts waarschuwen. - Bloedarmoede, een verhoogde kans op infecties en een verhoogde kans op bloedingen, zoals bloedneuzen. Deze bijwerkingen ontstaan doordat het lichaam minder rode en witte bloedcellen en minder bloedplaatjes aanmaakt. Neem bij de volgende verschijnselen contact op met uw arts: onverklaarbare koorts of keelpijn, blaasjes in de mond en keel, extreme vermoeidheid, bleke huid en bleke slijmvliezen, bloedneuzen, blauwe plekken, zwarte ontlasting en onderhuidse bloedingen. Door het tekort aan witte bloedcellen bent u ook bevattelijker voor infecties door virussen, bacteriën of schimmels. Neem altijd contact op met uw arts bij infecties als verkoudheid, keelontsteking, griep, steenpuisten en andere huidinfecties. Soms is het nodig de dosering te verlagen of de volgende toediening uit te stellen. Soms zijn er medicijnen mogelijk om de aanmaak van bloedcellen te stimuleren. De arts zal uw bloed daarom tijdens de behandeling regelmatig laten controleren. Het bloed herstelt zich weer als u stopt met de behandeling.
- Huiduitslag (rode jeukende huid met bultjes). Raadpleeg uw arts of verpleegkundige als u hier last van heeft. Deze kan beoordelen of de uitslag ernstig is.
- Kortademigheid, hoest en een moeilijke of pijnlijke ademhaling.
- Hoofdpijn.
- Koorts.
- Pijnlijke mond, tong of keel. Deze bijwerkingen ontstaan door ontsteking van de slijmvliezen van mond, keel en slokdarm. U kunt dit zien aan een vuurrode kleur van de slijmvliezen. Eten en drinken kunnen hierdoor pijnlijk zijn. In veel gevallen helpt het om op ijsblokjes te zuigen, tijdens en direct na de chemotherapie. Tijdens de behandeling kunnen ingrepen aan uw gebit of in uw mond de klachten verergeren. Daarom is het verstandig vóór u aan de behandeling begint, uw tandarts uw gebit te laten controleren en eventueel behandelen. Verzorg uw gebit extra goed door een aantal maal per dag te poetsen met een zachte tandenborstel. Ook kunt u spoelen met een desinfecterende mondspoeling.
- Darmklachten: verstopping, winderigheid en een opgezette buik.
- Droge mond, smaakveranderingen en verminderde eetlust. Hierdoor zeer zelden gewichtsverlies.
- Doof of tintelend gevoel in de huid.
- Gevoel van zwakte en slaperigheid.
- Spier- of gewrichtspijn. Raadpleeg uw arts als u hier veel last van heeft.
- Opvliegers en nachtelijk zweten.
- Haaruitval en kaalheid.
- Droge jeukende huid, en acne.
- Oogklachten, zoals droge ogen, wazig zicht en ontstoken ogen.
- Hartklachten. Raadpleeg uw arts bij ernstige benauwdheid of pijn op de borst na inspanning, en bij hartkloppingen of een onregelmatige hartslag.
- Depressiviteit en slapeloosheid.
- Licht in het hoofd, duizeligheid of flauwvallen. Bel in dat geval uw arts.
- Verminderde nierwerking.
- Ontstekingen van de lever. Raadpleeg uw arts bij een gele verkleuring van de huid of van het oogwit of bij pijn boven in de buik.
Bespreek ook met uw arts of verpleegkundige als u zich zorgen maakt over bijwerkingen. Ervaart u andere bijwerkingen dan die hierboven staan? Meld dat dan aan uw apotheek, arts of verpleegkundige.
Let op
Dit middel is schadelijk voor het ongeboren kind. Vrouwen mogen niet zwanger worden als ze dit middel gebruiken. Ook mannen die dit middel gebruiken mogen hun partner niet zwanger maken. Zowel mannen als vrouwen moeten daarom tijdens de behandeling een goede anticonceptie gebruiken. Overleg hierover met uw arts.
3 Hoe, wanneer en hoe lang?
Hoe moet ik dit medicijn gebruiken?Kijk voor de juiste dosering op het etiket van de apotheek of in de bijsluiter.
Hoe?
U mag het middel innemen op elk moment van de dag. Het beste kunt u vaste tijdstippen kiezen, dan vergeet u minder snel een dosis.
Als u het één keer per dag gebruikt: bij voorkeur ’s ochtends. Door de tabletten bij een maaltijd of met wat voedsel in te nemen heeft u minder last van uw maag.
Hoe lang?
Uw arts bepaalt voor iedere individuele patiënt afzonderlijk hoe lang de behandeling voortduurt. Gebruikelijk is een behandeling van meerdere maanden tot jaren.
Hoe?
- Neem de tablet zonder kauwen in met een half glas water.
- Breek de tabletten niet door. Ziet u bij het openmaken van de verpakking kapotte tabletten? Sluit de verpakking dan weer goed en breng deze terug naar de apotheek.
- Voorkom dat poeder van de tabletten zich door het huis verspreidt, anders kunnen uw huisgenoten er mee in aanraking komen.
- Krijgt u wat poeder uit gebroken tabletten op uw huid of in uw ogen? Was uw huid dan goed af. Spoel uw ogen met veel water.
- Komen anderen toch met dit middel in contact? Raad hen dan aan zich meteen af te spoelen. Zo beperken ze de risico's tot het minimum.
U mag het middel innemen op elk moment van de dag. Het beste kunt u vaste tijdstippen kiezen, dan vergeet u minder snel een dosis.
Als u het één keer per dag gebruikt: bij voorkeur ’s ochtends. Door de tabletten bij een maaltijd of met wat voedsel in te nemen heeft u minder last van uw maag.
Hoe lang?
Uw arts bepaalt voor iedere individuele patiënt afzonderlijk hoe lang de behandeling voortduurt. Gebruikelijk is een behandeling van meerdere maanden tot jaren.
4 Dosis vergeten?
Wat moet ik doen als ik een dosis ben vergeten?Het is belangrijk dat u dit middel consequent blijft slikken. Mocht u toch een dosis vergeten, neem deze dan zo snel mogelijk in. Maar slik geen dubbele dosis.
- Als u dit middel één keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan acht uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan acht uur? Sla de vergeten dosis dan over en bel uw verpleegkundige of arts.
- Als u dit middel twee keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan vier uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan vier uur? Sla de vergeten dosis dan over en bel uw verpleegkundige of arts.
5 Autorijden, alcohol, voeding
Als ik dit medicijn gebruik, mag ik dan...autorijden?
Heeft u last van duizeligheid of onscherp zien? Dan kan dit uw rijvaardigheid beïnvloeden. Rijd geen auto als u hier last van heeft.
alcohol drinken?
Alcohol irriteert de slijmvliezen van het maagdarmkanaal. Het vergroot daardoor de kans op bijwerkingen op de maag en darmen. Gebruik daarom liever geen alcohol tijdens de behandeling of zolang u last heeft van uw maag en darmen.
alles eten?
U kunt alles eten wat uw maag verdraagt. Bepaalde soorten voedsel zijn echter af te raden als u last heeft van uw maag.
Op deze site kunt u onder ‘Klachten & ziektes’, ‘Maagklachten’ adviezen vinden voor mensen met maagklachten.
Heeft u last van duizeligheid of onscherp zien? Dan kan dit uw rijvaardigheid beïnvloeden. Rijd geen auto als u hier last van heeft.
alcohol drinken?
Alcohol irriteert de slijmvliezen van het maagdarmkanaal. Het vergroot daardoor de kans op bijwerkingen op de maag en darmen. Gebruik daarom liever geen alcohol tijdens de behandeling of zolang u last heeft van uw maag en darmen.
alles eten?
U kunt alles eten wat uw maag verdraagt. Bepaalde soorten voedsel zijn echter af te raden als u last heeft van uw maag.
Op deze site kunt u onder ‘Klachten & ziektes’, ‘Maagklachten’ adviezen vinden voor mensen met maagklachten.
6 Wisselwerking
Heeft dit medicijn een wisselwerking met andere medicijnen?Dit middel heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje 'samenstelling'.
Van sommige medicijnen kan dasatinib de werking verminderen. Overleg met uw arts als u een van de volgende medicijnen gebruikt of gaat gebruiken.
Van sommige medicijnen kan dasatinib de werking verminderen. Overleg met uw arts als u een van de volgende medicijnen gebruikt of gaat gebruiken.
- Vaccins. Meld altijd aan de arts dat u dasatinib gebruikt. Dasatinib kan de werkzaamheid van sommige soorten vaccins verminderen en de kans op bijwerkingen door de vaccins vergroten. Overleg met uw apotheker of arts als u moet worden gevaccineerd.
- Overleg met uw arts als u een van de volgende maagzuurremmers gebruikt: cimetidine, esomeprazol, famotidine, lansoprazol, nizatidine, omeprazol, pantoprazol, rabeprazol, ranitidine.
- Gebruikt u een maagzuurbinder, zoals algeldraat of magnesiumhydroxide. Neem dasatinib dan minimaal 2 uur voor of 2 uur na de maagzuurbinder, anders wordt dasatinib niet goed opgenomen.
- De middelen tegen epilepsie carbamazepine, fenytoïne, primidon en fenobarbital. Sommige van deze medicijnen worden ook gebruikt bij zenuwpijn en manische depressiviteit.
- Aminogluthetimide, een middel tegen tumoren. Overleg hierover met uw arts.
- Dexamethason, een middel gebruikt bij ontstekingen.
- Sint-janskruid (hypericum) een plantaardig vrij verkrijgbaar middel; dat wordt gebruikt bij depressieve gevoelens en slapeloosheid;
- Rifabutine en rifampicine, medicijnen die worden gebruikt tegen tuberculose.
- Itraconazol, ketoconazol en voriconazol, antischimmelmiddelen om in te nemen.
- Claritromycine en erytromycine, antibiotica.
- Ritonavir, een middel tegen hiv.
7 Zwangerschap en borstvoeding
Kan ik dit medicijn gebruiken als ik zwanger ben, wil worden of borstvoeding geef?Zwangerschap
U mag dit middel NIET gebruiken als u zwanger bent of binnenkort wilt worden. Er is een grote kans dat het aangeboren afwijkingen bij het kind veroorzaakt. Gebruik daarom een goede anticonceptie tijdens de behandeling.
Borstvoeding
Geef GEEN borstvoeding als u dit middel moet gebruiken. Dit middel komt waarschijnlijk in de moedermelk terecht. Het zal bijwerkingen bij het kind veroorzaken.
U mag dit middel NIET gebruiken als u zwanger bent of binnenkort wilt worden. Er is een grote kans dat het aangeboren afwijkingen bij het kind veroorzaakt. Gebruik daarom een goede anticonceptie tijdens de behandeling.
Borstvoeding
Geef GEEN borstvoeding als u dit middel moet gebruiken. Dit middel komt waarschijnlijk in de moedermelk terecht. Het zal bijwerkingen bij het kind veroorzaken.
8 Stoppen
Kan ik zomaar met dit medicijn stoppen?Een behandeling tegen kanker is zwaar en kan moeilijk vol te houden zijn, ook al helpt het u de ziekte te verslaan. Wordt de behandeling u te zwaar, bespreek dat dan met uw arts of verpleegkundige. Samen kunt u de bijwerkingen bespreken en kijken of er alternatieven zijn.
9 Hoe te verkrijgen
Recept nodig en welke toedieningsvormen?Dasatinib is sinds 2006 internationaal op de markt. Het is verkrijgbaar in tabletten onder de merknaam Sprycel.
Klik hier voor meer informatie over : Sprycel
Laatst gewijzigd: 15-12-2009
Klik hier voor meer informatie over : Sprycel
Laatst gewijzigd: 15-12-2009
(bron: apotheek.nl)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten